Cycle of study: دکتۆرا Ph.D Title (in original language): دیسلێکسیا لای قوتابیانی کورد (قوتابیانی زانکۆ وەکو نموونە)Thesis\Dissertation Language: کوردی Kurdish Author(s): کاروان کاکەبرا کاکەمد Karwan Kakabra Kakamad Supervisor(s): پ.ی.د. دلێر صادق کانەبی University: Soran University Faculty: فاکەڵتی ئاداب Faculty of Art Department: کوردی Kurdish Field of study: زمانەوانی دەرونی Year of completion: 2020 Download full text:  Keywords in Kurdish: دیسلێکسیا، قوتابیانی زانکۆ، تێگەیشتن، خوێندنەوە، نووسین، قسەکردن، زانینی Abstract in Kurdish: ئامانجی سەرەکیی ئەم توێژینەوەیە بریتیبوو لە زانینی ئاستی دیسلێکسیا بەپێی بواری (تێگەیشتن، خوێندنەوە، نووسین، قسەکردن و زانینی)، هەروەها زانینی کاریگەریی گۆڕاوی سەربەخۆی ڕەگەز، شێوازی نووسین، زەبری مێشک لە سەر ئاستی بوارەکانی (تێگەیشتن، خوێندنەوە، نووسین، قسەکردن و زانینیی)ی دیسلێکسیا و دۆزینەوەی پەیوەندی لە نێوان بوارەکانی دیسلێکسیا. لە دوای جێبەجێکردنی هەنگاوە زانستییەکانی پرسیارنامە، کە بریتین لە ڕاستگۆیی ڕواڵەتی، گەڕانی شیکاری هۆکارەکان، جێگریی یەکگرتوویی ناوەکی و جێگری بە ڕێگای پێوانەکردنەوە، پرسیارنامەیەکی (٨٠) بڕگەیی پێنج بواری بونیادنرا. بۆ نموونەی توێژینەوەکە (٤١٤) قوتابی دیسلێکسی زانکۆ بە ڕێگای ناهەڕەمەکیی مەبەستدار هەڵبژێردران. لە دوای بەکارهێنانی ئامرازە ئامارییەکان دەرکەوت، کە ئاستی هەر پێنج بوارەکەی دیسلێکسیا لەلای نموونەی توێژینەوەکە زۆر بەرزە. لە هەمان کاتدا لەم توێژینەوەیەدا ئەوە دەرکەوت، کە ڕەگەزی نێر زیاتر لە ڕەگەزی مێ دەکەوێتە ژێر کاریگەریی دیسلێکسیاوە، هەروەها ئەو کەسانەی زەبر بەرمێشکیان و بەتایبەتتر زەبر بەر لای چەپی مێشکیان کەوتووە زیاتر دووچاری دیسلێکسیا دەبنەوە بە بەراورد لەگەڵ ئەو کەسانەی کە هیچ زەبرێک بەر مێشکیان نەکەوتووە، لەلایەکی ترەوە شێوازی نووسینی ڕاستە و چەپلەر کاریگەریی لەسەر دووچاربوونی تاک بە دیسلێکسیا نەبوو. لەگەڵ ئەوەشدا ئەنجامەکانی ئەم توێژینەوەیە ئەوەیان دەرخست کە پەیوەندییەکی ئەرێنی لە نێوان بوارەکانی دیسلێکسیادا هەیە. لە کۆتاییدا توێژەر چەند ڕاسپاردە و پێشنیازێکی بۆ لایەنی پەیوەندیدار و توێژەران خستەڕوو. Keywords in Arabic: الدسلكسيا، طلبة الجامعة، الفهم, القراءة, الكتابة, المحادثة, المعرفة Abstract in Arabic: يهدف البحث الحالي إلى التعرف على مستوى الدسلكسيا بحسب مجالات (الفهم, القراءة, الكتابة, المحادثة, والمعرفة), والتعرف على أثر المتغيرات المستقلة مثل الجنس, أسلوب الكتابة, إصابات الدماغ على مستوى مجالات ( الفهم, القراءة, الكتابة, التحدث والمعرفة) للدسلكسيا وإيجاد العلاقة بين مجالات الدسلكسيا. وبعد إجراء وتطبيق الخطوات العلمية واستخراج الخصائص السيكومترية للمقياس كالصدق الظاهري, والتحليل العاملي وإستخراج ثبات الاتساق الداخلي للفقرات, والثبات بطريقة إعادة تطبيق الإختبار للعينة, قام الباحث بإعداد المقياس المكون من (80) فقرة تتوزع على خمسة مجالات, وتكونت عينة البحث النهائية من (414) فردا من طلبة الجامعة من كلا الجنسين ممن لديهم أعراض الدسلكسيا تم إختيارهم بطريقة قصدية غيرعشوائية. وبعد إستخدام الوسائل الإحصائية المناسبة توصل الباحث إلى أن المجالات الخمسة للدسلكسيا لدى عينة البحث موجودة وبدرجة عالية. وفي نفس الوقت أظهرت نتائج البحث بأن الذكور لديهم درجة أعلى من الإناث في الدسلكسيا, وكذلك أظهرت النتائج بأن أفراد العينة الذين لديهم إصابات بالدماغ وبالأخص الجانب الأيسر من الدماغ لديهم نسبة أعلى من أعراض الدسلكسيا بالمقارنة مع الافراد الذين لم يتعرضوا لأية إصابات بالدماغ, وأشارت النتائج أيضا بأنه لا توجد فروق إحصائية في الدسلكسيا لدى أفراد العينة في أسلوب الكتابة (الأعسر والأيمن). ومع ذلك أظهرت نتائج هذا البحث بأنه توجد علاقة ارتباطية إيجابية بين مجالات الدسلكسيا. وفي الختام توصل الباحث الى مجموعة من التوصيات والمقترحات للباحثين والجهات ذات العلاقة. Keywords in English: Dyslexia, University Students, Comprehension, Reading, Writing, Speaking, Cognitive Abstract in English: The objective of this research aims to identify the level of dyslexia according to (comprehension, reading, writing, speaking, and cognitive) bases of dyslexia, and to identify the impact of independent variables such as gender, writing style, brain injuries on the level (comprehension, reading, writing, speaking and Cognitive) bases of dyslexia and also finding relationship between the domains of dyslexia. After conducting procedures and applying the questionnaire aiming at extracting the face validity, psychometric properties of the scale such as the Internal Consistency Reliability, the factor analysis. The researcher prepared the scale consisting of (80) five Likert scale items. (414) students selected, the researcher chose nonrandom purposive sampling. After using the appropriate statistical methods, the researcher concluded that the five areas of dyslexia in the research sample are present with a high degree. Another finding of this research has been the fact that the males have a higher degree of dyslexia in comparison with the females. The results also showed that the subjects who have brain injuries, especially on the left side of their brain, have a higher percentage of dyslexia symptoms compared to individuals who have not had any brain injuries. On the other hand, the results also indicated that there are no statistical differences in dyslexia among the left- or right-handed participants of the research. Nevertheless, the results of this research showed that there is a positive correlation between dyslexia areas. In conclusion, the researcher has given a set of recommendations and proposals for researchers and related research to be conducted in the future. |
Theses Database > PhD >
