Thesis\Dissertation Language: عربی Arabic
Author(s): ناصح عزيز مصطفى
Supervisor(s): استاذ الدكتور صلاح هادي مصطفى الحيدري
University: Soran University
Faculty: فاکەڵتی ئاداب Faculty of Art
Department: مێژوو
Field of study: مێژووی ئیسلامی
Year of completion: 2015
Download full text: 
Keywords in Kurdish: تورکەکان ، خەلیفە، عەباسیەکان،
Abstract in Kurdish:
پوختەی توێژینەوە
ئەم توێژینەوە لەژێر ناوونیشانی "باری سیاسی و كارگێری لەدەوڵەتی عەباسیدا232ك-256ك/846ز-869ز" بەپشت بەستن بە ڕێبازی مێژوویی وڕێبازی شیكردنەوە باس لەخراپی بارودۆخی سیاسی و ئیداری دەكات لەم سەردەمەدا، كە مێژونووسان بەسەردەمی ئاڵۆزی سیاسی، یاخود سەردەمی قەلمڕەوی توركی دادەنێن، چونكە لەم سەردەمەدا خلیفە موعتەسم هەڵسا بەدروستكردنی هێزێكی سەربازی نوێ لەڕەگەزی تورك، چونكە باوەڕی بەعەرەب وفارەسەكان نەمابوو، وەبەیارمەتی ئەم هێزە توانی چەندین سەركەوتن بەدەست بهێنێ، وەدوای مردنی خەلیفە موعتەسم توركەكان بێ هێزی خەلیفە واسقی كوریان قۆستەوە دەستەڵاتیان زیاد كردو دەستیان خستە ناو كاروباری وڵات، وەحوكمی زۆربەی ولایەتەكانیان گرتە دەست، بەڵام لەڕێگای نوێنەرێكی خۆیان بەرێوەیان دەبرد چونكە بەخۆیان لەسامرای پایتەخت بووون، وەخەلیفە واسق كە كۆچی دوای كرد هیچ جێنشینێكی لەدوای خۆی دیار نەكرد، ئەمەش وایكرد هەندێك لەسەركردەی سەربازی تورك بەشداری بكەن لەهەلبژاردنی خەلیفەی نوێ كە متوەكلیان بەخلیفە هەڵبژارد، وەخەلیفە متوەكل هەستی كرد دەسەڵاتی توركەكان زۆر فراوان بووە هەوڵیدا سنورێكیان بۆ دابنێ، لەئەنجامدا توركەكان بەیارەمەتی مونتەصری كوری كوشتیان، وەدواتر بارودۆخەكە بەتەواوی تێكچوو ئاڵۆزی تێكەوت، وەتوركەكان چەند خەلیفەیەكی تریان كوشتن كەئەویش مونتصرو موعتەزو مهتەدی بوون.
وەئەوەی كەبارودۆخی وڵاتی زیاتر ئاڵۆز كرد دەست خستنی توركەكان بوو بۆ ناو دەزگا ئیداریەكانی وڵات بەپێی بەرژەوەندی خۆیان، كەبووە هۆی گرتن و كوشتن و بەتاڵان بردنی موڵك و سامانی وەزیرو فەرمانبەرەكان وبەرپرسی دەزگا ئیداریەكان، وهەندێك جاریش هەر بەخۆیان دەبوونە بەرپرسی ئەم دەزگایانە كەچی هیچ شارەزایەكیان لەم بوارەدا نەبوو.
ئەم بارودۆخە خراپە بووە هۆی هەڵگیرسان و پەرپاكردنی چەندین ڕاپەرین و شۆڕش، دواتر چەندین ولایەت وهەرێم سەربەخۆی خۆیان ڕاگەیاندو دەوڵەتی عەباسی بێ هێز بوو لێك هەڵوەشایەوە، كەئەم لێكترازانە چەندین ساڵ بەردەوام بوو كەبەهۆكارێكی ناڕەستەوخۆی ڕوخانی دەوڵەتی عەباسی دادەنرێت.
Keywords in Arabic: الدولة، العباسية ، الأتراك
Abstract in Arabic:
تناول هذا البحث فترة من الفترات المهمة في تاريخ الدولة العباسية التي ظهر فيها عنصر جديد كانت له السيادة ردحا من الزمن وهم الأتراك الذين ظهروا على مسرح الاحداث في الفترة مابين(232- 256هـ/ 846- 869م) حيث يتناول البحث الاسباب التي دعت إلى ظهورهم وازدياد نفوذهم حتى سيطرتهم الكاملة على الدولة وعلى الخلافة نفسها، حتى تطاولوا على الخلفاء وفي بعض الأحيان سفكوا دمائهم، مما انعكس سلبا على أوضاع الدولة الداخلية والخارجية وخاصة من الناحيتين السياسية والإدارية، إذ آصاب الضعف والوهن مفاصل الدولة حيث تعتبر هذه الفترة انتقال من العصر العباسي الأول، عصر الازدهار والقوة والتقدم، إلى العصر العباسي الثاني، عصر الضعف والانحطاط والتدهور، مما كان سببافي ظهور ثورات وأصوات مناهضة في مناطق متعددة من الدولة.
Keywords in English: Abbassi, Mu'tasam, Turk
Abstract in English:
This research with the tittle “ Political and Administrative Condition in Abbassi state 232-256AH/ 846-869 AD” studies the political and administrational bad aspects in the era which is known as political Chaos by the historians. And that is because the caliph Umar Mu'tasam started to establish a new army from Turkish people and that is for losing trust in Arab and Persian people.
He succeeded in making a number of remarkable triumphs using that army. After the death of Mu'tasam, his son Wasiq appeared weaker and the Turks took that chance and interfered in the internal affairs of the country. Through nominating some of their representatives, they were able to rule the whole state and the Turks originally stayed in Samarra.
When caliph Wasiq died, he hadn’t decided about his successor, and that led to participation by some of the Turk commanders in electing the new caliph Mutawakil. Soon the new caliph realized that the expanding power of the Turks and worked to restrict and put a limit for that. Later, the Turks with the help of Caliph’s son Muntasar killed him. After that, the the situation collapsed and Turks started killing some of the caliphs such as ( Muntasar, Muhtaz and Muhtadi).
The thing that took the situation to worst was the Turks who begin to have a hand in all the governmental establishments for their advantage and that resulted in arresting, killing and looting the property and wealth of the authorities of goverment offices. Furthermore, they sometimes used to nominate themselves for high rank posts without having enough information.
This unsettled situation caused to break out several uprisings and revolutions across the country. Later, some of the states and regions declared their independency and separated from the Abbassi authorities and that even weakened the Abbassi state more. This separation remained for hundred of years which was a significant factor behind the partition of Abbassi state.
